کشف کوزه ۸۰۰ ساله با شعر خیام
کشف کوزه ۸۰۰ ساله در بیت‌المقدس با شعر خیام جریان یک کاوش باستان شناسی که در سال ۲۰۰۹
در جریان یک کاوش باستان‌شناسی که در سال ۲۰۰۹ با هدایت دکتر رینا آونر رینا اونر* در بخش تاریخی شهر بیت‌المقدس صورت گرفت، قطعه‌ای از یک کوزۀ سفالی کشف شد که شعری از عمر خیام، رباعی‌سرای نامدار ایرانی بر روی آن نقش بسته بود.
فرادید نوشت: این کوزه که دارای لعاب فیروزه‌ای و نقش و نگار‌های سیاه‌رنگ است، از نظر باستانشناسان متعلق به قرن ۱۳ میلادی (تقریباً یک قرن بعد از مرگ خیام) است و به احتمال قریب به یقین در ایران ساخته شده است.
کشف کوزه‌ای سفالی که ابیات فارسی روی آن نقش بسته باشد قبلاً اتفاق افتاده است اما این نخستین بار بود که چنین کشفی در فلسطین صورت می‌گرفت. به احتمال زیاد این کوزه بخشی از کالا‌هایی بوده است که در مسیر‌های تجاری آن زمان در گردش و مبادله بوده‌اند.
کشف کوزه ۸۰۰ ساله با شعر خیام
نوشته‌ای که بر روی کوزه دیده می‌شود این مصراع است: «دستی است که در گردن یاری بودست»؛ کلمۀ «می‌بینی» از مصراع قبل از آن نیز بر روی این قطعه قابل مشاهده است. این یکی از مشهورترین رباعیات خیام است که شکل کامل آن به این صورت است:
این کوزه چو من عاشق‌زاری بوده است
در بند سر زلف‌نگاری بوده است
این دسته که در گردن او می‌بینی
دستی است که در گردن یاری بودست
طبق تخمین باستانشناسان، این کوزه احتمالاً متعلق به قرن سیزدهم میلادی است و توسط بازرگانان از ایران به بیت‌المقدس آورده شده است.
*Rina Avner
خیام نیشابوری دانشمند عارف ایرانی
عمر خیام، شاعر، ریاضیدان، اخترشناس و فیلسوف معروف ایرانی بود که در قرن 11 میلادی زندگی می کرد. او برای رباعیات خود در سراسر دنیا شناخته شده است. همچنین به عنوان یکی از بزرگترین ریاضیدانان و اخترشناسان زمان خود توجه زیادی را جلب کرد.
زندگی نامه: عمر خیام در نیشابور، یک شهر در خراسان (ایران امروز) متولد شد. او در یک خانواده متوسط زاده شد و پدرش یک سازنده خیمه بود، که از آنجا است که نام خانوادگی “خیام” (سازنده خیمه) می آید.
کار های علمی: عمر خیام به عنوان ریاضیدان و اخترشناس بسیار تحصیل کرده بود. او در زمینه های مختلفی مانند نظریه اعداد، هندسه و حساب دیفرانسیل و انتگرال کار کرد. همچنین او یکی از معدود علمای بزرگ بود که می توانست به صورت دقیق سال شمسی را محاسبه کند.
شعر: عمر خیام در جهان فارسی زبان برای رباعیات خود شهرت دارد. این شعرها غالباً در مورد زندگی، مرگ، هستی و نیستی است.
رباعیات خیام نمایانگر تفکر عمیق و فلسفی او است. این شعرها اغلب درباره مفهوم زمان، عبور زندگی، زیبایی طبیعت و چرخه وجود است.
فلسفه: خیام به عنوان یک فیلسوف نیز شناخته شده است. او به تفکر و تأمل در مورد وجود، خدا، زندگی پس از مرگ و سرنوشت پرداخت.
او برخی از پیچیده‌ترین مسائل ریاضیات را حل کرد و در عین حال به عنوان یک شاعر فلسفی شناخته می‌شود.
خیام به سختی بر پایه‌های عقلانیت استوار است و باور دارد که انسان باید از زندگی لذت ببرد، زیرا آینده نامعلوم است و مرگ ناگزیر.
با این همه، شعر خواندن خیام چالش بزرگی است زیرا هر رباعی چندین تفسیر دارد. او باور دارد که هر انسان باید خود را درک کند و سعی کند زندگی را به حداکثر برساند.
