دژ کنگلو یادگاری از دورۀ شاهنشاهی ساسانی
با عکس و ویدیو
قلعه کنگلو در زبان محلی به معنی لانه زنبور، یکی از آثار باستانی برجسته ایران، در استان مازندران و شهرستان سوادکوه قرار دارد و به دوران ساسانیان نسبت داده می‌شود. این قلعه با توجه به موقعیت استراتژیک خود بر روی صخره‌ای مرتفع در کوه‌های البرز، نقش مهمی در دفاع و نظارت بر منطقه ایفا می‌کرده است. ساختار معماری قلعه با استفاده از سنگ و ملات، نشان‌دهنده مهارت و دانش فنی معماران ساسانی در بهره‌گیری از منابع محلی و هماهنگی با طبیعت است.
یکی از جنبه‌های جالب توجه قلعه کنگلو، کشف نشانه‌هایی از آیین‌های میترائیستی در آن است. آیین میترائیسم که پیش از اسلام در ایران و مناطق اطراف رایج بود، به ویژه در دوره ساسانیان مورد توجه قرار داشت. اشیاء یافت شده در قلعه، از جمله سفال‌ها و ابزارهایی با علائم میترائیستی، نشان‌دهنده نفوذ این آیین در زندگی روزمره و باورهای ساکنان قلعه است.
تحقیقات باستان‌شناسی انجام شده در این منطقه به کشف اطلاعات ارزشمندی درباره فرهنگ، مذهب و زندگی اجتماعی دوران ساسانیان کمک کرده است. این یافته‌ها نه تنها به درک بهتر از تاریخچه قلعه کنگلو منجر شده‌اند، بلکه نوری جدید بر تاثیرات فرهنگی و مذهبی آن دوره در منطقه افکنده‌اند.
قلعه کنگلو امروزه به عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی ایران شناخته می‌شود و پژوهش‌های بیشتری برای کشف اسرار نهفته آن ضروری است. حفاظت و مرمت این اثر تاریخی به منظور جلوگیری از فرسایش و تخریب بیشتر، اهمیت زیادی دارد. بازدید از قلعه کنگلو فرصتی برای علاقه‌مندان به تاریخ و باستان‌شناسی فراهم می‌کند تا با یکی از جلوه‌های تمدن ساسانیان و تاثیرات آیین میترائیستی بر معماری و فرهنگ آن زمان آشنا شوند.
ساختار قلعه از سنگ و ملات است و دارای دیوارهای ضخیم و برج‌های دیده‌بانی می‌باشد که نشان‌دهنده مهارت بالای معماران ایرانی در دوران باستان است. این قلعه در دوره‌های مختلف تاریخی، به ویژه در دوران ساسانیان و پس از آن، مورد استفاده بوده است. از ویژگی‌های بارز قلعه کنگلو، معماری منحصربه‌فرد و استفاده از مصالح محلی برای ساخت آن است که همخوانی خاصی با محیط طبیعی اطراف دارد.
دژ کنگلو در تابستان
کاوش‌ها و بررسی‌های باستان‌شناسی انجام شده در این قلعه، اطلاعات ارزشمندی درباره شیوه زندگی، ساختار اجتماعی و نظامی آن دوران فراهم آورده است. همچنین، یافته‌های باستان‌شناسی مانند سفالینه‌ها و ابزارهای فلزی نیز نشان‌دهنده تمدن پیشرفته منطقه در زمان‌های گذشته می‌باشد. امروزه، قلعه کنگلو به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی شناخته می‌شود و هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.
حفاظت و نگهداری از این اثر ارزشمند فرهنگی و تاریخی به منظور جلوگیری از تخریب بیشتر، از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش‌های بیشتری برای کشف تمامی اسرار نهفته در این قلعه نیاز است تا بتوان تصویری کامل‌تر از تاریخ و فرهنگ منطقه به دست آورد. بازدید از قلعه کنگلو تجربه‌ای منحصر به فرد برای علاقه‌مندان به تاریخ و طبیعت خواهد بود.
همان طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، کاربری برج طغرل همانند یک معمای سربه‌مهر می‌ماند. بسیاری از کارشناسان نظرات مختلفی درباره کاربری اصلی این برج ارائه داده‌اند؛ اما هیچ یک موثق نیستند. برخی افراد تصور می‌کنند که دلیل اصلی ساخت این برج، تعیین زمان بوده است. یعنی از آن به‌عنوان یک ساعت آفتابی بزرگ برای مردم منطقه استفاده می‌کردند. برخی دیگر بر این باور هستند که بالای این برج آتشی بزرگ به‌عنوان راهنما استفاده می‌کردند. گویا مسافران خراسان به ری در طول مسیر راه را گم می‌کردند و این آتش به آن‌ها کمک می‌کرد.
برخی دیگر می‌گویند که برج طغرل محلی برای ستاره‌شناسی بوده و آن را یک رصدخانه می‌دانند. برخی دیگر می‌گویند به‌دلیل اهمیت مسیر ابریشم که از جنوب تا شمال ایران ادامه داشت، دیده‌بانی روی این برج قرار می‌گرفت تا وضعیت جاده را رصد کند. به هر صورت روی دیواره بیرونی برج، دربی چوبی به چشم می‌خورد. پشت این درب پلکانی وجود دارد که دسترسی به بالای برج را میسر می‌کند. پس می‌تواند کاربرد رصدخانه یا دیده‌بانی را توجیح کرد.
از تمامی این‌ها که بگذریم، برخی دیگر معتقدند که علاوه‌بر طغرل سلجوقی و مادرش، بسیاری از دانشمندان و فرزانگان دوره سلجوقی نیز در همین محل به خاک سپرده شده‌اند. به همین خاطر به پاس زحمات آن‌ها، چنین برجی ساخته شده است. در حال حاضر نیز از این برج به‌عنوان یک جاذبه تاریخی و گردشگری استفاده می‌شود.
Mit dem Laden des Videos akzeptieren Sie die Datenschutzerklärung von YouTube.
Mehr erfahren
در قلعه کنگلو، اشیای مختلفی کشف شده‌اند که به فهم بهتر از تاریخ و فرهنگ دوران ساسانیان کمک می‌کنند. برخی از این اشیا عبارتند از:
سفالینه‌ها: قطعات سفالی با نقوش و علائم خاص که می‌توانند به عنوان ظروف روزمره یا آیینی استفاده شده باشند.
- ابزارهای فلزی: ابزارهایی مانند چاقو، سرنیزه و دیگر ادوات فلزی که برای کارهای روزمره یا دفاعی کاربرد داشته‌اند.
- اشیای تزیینی: برخی اشیای تزیینی مانند زیورآلات که ممکن است نشان‌دهنده وضعیت اجتماعی یا فرهنگی ساکنان قلعه باشد.
- آثار معماری: بقایای معماری داخلی قلعه، مانند پایه‌های ستون و دیوارها که اطلاعاتی درباره سبک ساخت و کاربری فضاهای مختلف ارائه می‌دهند.
- علائم میترائیستی: نشانه‌ها و علائمی که به آیین میترائیسم مربوط می‌شوند و نشان‌دهنده نفوذ این مذهب در بین ساکنان قلعه است.
این اشیا باستان‌شناسان را قادر می‌سازند تا تصویری جامع‌تر از زندگی در قلعه کنگلو و تأثیرات فرهنگی آن دوران به دست آورند.
میترا و میترائیسم
اگر قلعه کنگلو به عنوان نیایشگاه میترا مورد استفاده قرار می‌گرفته باشد، این امر می‌تواند اطلاعات جالبی درباره کاربری و اهمیت مذهبی آن در دوران ساسانیان ارائه دهد. میترائیسم یکی از آیین‌های مهم پیش از اسلام بود که به خصوص در دوره ساسانیان طرفداران زیادی داشت.
به عنوان یک نیایشگاه میترا، قلعه کنگلو ممکن است شامل ویژگی‌های خاصی بوده باشد که با مراسم و آیین‌های میترائیستی سازگار است. این ویژگی‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- فضاهای آیینی: مکان‌هایی مخصوص برای برگزاری مراسم و نیایش‌های گروهی که اغلب به صورت غارها یا اتاقک‌های کوچک طراحی می‌شدند.
- نقوش و نگاره‌ها: وجود نقوش و علائم مرتبط با میترا، که ممکن است بر روی دیوارها یا اشیای داخل قلعه دیده شوند.
- اشیای آیینی: ابزارها و وسایلی که به طور خاص در مراسم مذهبی میترائیستی استفاده می‌شدند، مانند ظروف مخصوص قربانی یا مجسمه‌های نمادین.
- معماری خاص: طراحی معماری که با نیازهای آیینی هماهنگ باشد، مانند وجود محراب‌ها یا حوضچه‌های آب برای انجام مراسم تطهیر.
چنین کشفیاتی می‌تواند بر اهمیت فرهنگی و مذهبی قلعه کنگلو در دوران ساسانیان بیفزاید و نشان‌دهنده نقشی فراتر از یک سازه دفاعی برای این مکان باشد. این موضوع نیازمند تحقیقات بیشتر و دقیق‌تری از سوی باستان‌شناسان است تا ابعاد مختلف آن به طور کامل روشن شود.
اطلاعات بیشتر در سایت: ویکی پدیا
