طوفان راز جاده باستانی ادویه در فهرج را فاش کرد؛ بخش جدیدی از مسیر تاریخی از زیر شن‌ها بیرون آمد
در روزهای اخیر، وقوع یک طوفان در منطقه فهرج استان کرمان منجر به نمایان شدن بخش دیگری از جاده تاریخی ادویه شد. این جاده که پیشینه‌ای چند هزار ساله دارد، یکی از مسیرهای مهم بازرگانی و ارتباطی ایران با شرق و جنوب آسیا بوده است که در گذشته‌های دور برای حمل ادویه، کالاهای گران‌بها و محصولات تجاری مورد استفاده قرار می‌گرفت.
بر اثر وزش شدید باد و حرکت ماسه‌ها، قسمت‌هایی از این مسیر باستانی که پیش‌تر زیر شن‌های کویر پنهان مانده بود، آشکار شد و توجه باستان‌شناسان، پژوهشگران و مسئولان میراث فرهنگی را به خود جلب کرد.
بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که ساختار جاده و آثار کشف‌شده مربوط به دوره‌های تاریخی مختلف است و می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره نحوه ارتباطات تجاری ایران در دوران باستان ارائه دهد.
نکته قابل توجه این است که حدود ۷۰ درصد شهرستان فهرج کرمان را محوطه‌های باستانی تشکیل می‌دهد و این منطقه از نظر باستان‌شناسی اهمیت ویژه‌ای دارد. کشف بخش جدیدی از جاده ادویه نشان‌دهنده آن است که هنوز بسیاری از رازهای تاریخی این منطقه ناشناخته باقی مانده‌اند و نیازمند پژوهش‌های بیشتر هستند.
اداره میراث فرهنگی استان کرمان اعلام کرده است که مطالعات میدانی و کاوش‌های باستان‌شناسی برای شناسایی دقیق‌تر این مسیر تاریخی و ثبت آن در فهرست آثار ملی ادامه خواهد یافت. همچنین، این اکتشاف می‌تواند به رونق گردشگری تاریخی و فرهنگی منطقه کمک کند و زمینه‌ساز معرفی بهتر تمدن کهن ایران به جهانیان باشد.
بی‌توجهی به آثار باستانی فهرج؛ چرا بودجه‌ای برای حفاظت از گنجینه‌های تاریخی این شهرستان اختصاص نمی‌یابد؟
دلایل مختلفی می‌تواند باعث شود که بودجه کافی برای حفاظت، مرمت و کاوش آثار باستانی در شهرستان فهرج کرمان اختصاص داده نشود. مهم‌ترین این دلایل عبارت‌اند از:
- محدودیت منابع مالی کشور:
در سال‌های اخیر به دلیل مشکلات اقتصادی و کاهش درآمدهای دولتی، بودجه بخش‌های مختلف از جمله میراث فرهنگی کاهش یافته است، و اولویت بودجه‌ای بیشتر به حوزه‌های بهداشت، آموزش و زیرساخت‌های ضروری داده می‌شود. - تعداد زیاد آثار باستانی:
شهرستان فهرج با داشتن بیش از ۷۰ درصد محوطه باستانی، گستره‌ی وسیعی از آثار ارزشمند را در خود جای داده است. همین امر باعث شده که برای حفاظت و پژوهش همه این محوطه‌ها، بودجه بسیار زیادی نیاز باشد که تأمین آن دشوار است. - کم‌توجهی به مناطق کم‌جمعیت یا دورافتاده:
معمولاً شهرها و مناطق مرکزی یا پرجمعیت‌تر، توجه بیشتری از نظر تخصیص بودجه می‌گیرند. مناطق کویری یا کمتر توسعه‌یافته مانند فهرج، در اولویت‌های پایین‌تر قرار می‌گیرند. - کمبود نیروی متخصص و زیرساخت:
فقدان کارشناسان کافی و زیرساخت‌های لازم برای اجرای پروژه‌های باستان‌شناسی هم یکی دیگر از مشکلات است. حتی اگر بودجه‌ای هم تصویب شود، اجرای پروژه با موانع اجرایی روبه‌رو می‌شود. - عدم آگاهی و مطالبه‌گری عمومی:
در بسیاری از موارد، مردم محلی یا حتی مسئولان منطقه‌ای نسبت به اهمیت آثار باستانی اطلاع کافی ندارند یا اولویت‌های دیگری دارند. مطالبه‌گری عمومی و حمایت مردمی نقش مهمی در جلب توجه مسئولان به این موضوع دارد. - موانع اداری و بروکراسی:
فرایندهای پیچیده اداری برای تصویب و تخصیص بودجه نیز یکی دیگر از موانع است که باعث کند شدن روند حمایت مالی از پروژه‌های مرتبط با میراث فرهنگی می‌شود.
جمع‌بندی:
برای حل این مشکل، نیاز به افزایش آگاهی عمومی، حمایت رسانه‌ها، مطالبه‌گری مردم و مسئولان محلی، جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و توجه بیشتر دولت مرکزی به میراث فرهنگی مناطق کمتر توسعه‌یافته وجود دارد. همچنین اولویت‌بندی پروژه‌ها و تعیین آثار شاخص برای شروع حفاظت و مرمت می‌تواند راهکار مؤثرتری باشد تا در آینده شاهد حفظ بهتر آثار باستانی فهرج باشیم.
منبع نشریات داخل ایران
