مارش ایرانی (در پایین همین نوشتار گوش بدهید.)، ساخته یوهان اشتراوس پسر، یکی از آثار برجسته این آهنگساز اتریشی قرن نوزدهم است که در قالب یک قطعه موسیقی کلاسیک با الهام از فرهنگ و تأثیرات شرقی نوشته شده است. این اثر در دورهای خلق شد که اروپا به شدت تحت تأثیر جذابیتهای شرق و بهخصوص ایران قرار داشت. یوهان اشتراوس که به “پادشاه والس” مشهور است، با ترکیب المانهای موسیقی غربی و تمهای شرقی، توانست اثری متفاوت و دلنشین خلق کند.
مارش ایرانی در سال ۱۸۶۴ به مناسبت بازدید ناصرالدین شاه قاجار از وین نوشته شد. این اثر بازتابی از علاقه موسیقیدانان اروپایی به فرهنگ ایران و نفوذ دیپلماسی فرهنگی در آن زمان است. استفاده از ضرباهنگهای ملایم و ریتمهای خاص شرقی، حال و هوای ایرانی را در این مارش تداعی میکند. اجرای این اثر ابتدا در کاخ امپراتوری اتریش انجام شد و مورد استقبال فراوان قرار گرفت.
این قطعه به نوعی نمایانگر دیدگاه مثبت و کنجکاوی غرب نسبت به فرهنگ ایران در قرن نوزدهم است. امروزه مارش ایرانی همچنان به عنوان یکی از آثار مشهور اشتراوس در کنسرتها اجرا میشود و نشاندهنده پیوند موسیقی کلاسیک اروپایی با الهاماتی از شرق است.
یوهان اشتراوس پسر
یوهان اشتراوس پسر (1825–1899) یکی از برجستهترین آهنگسازان دوران رمانتیک و رهبر ارکستر اهل اتریش بود. او به “پادشاه والس” شهرت داشت و آثارش بهویژه والسهایش در سراسر جهان شناخته شدهاند. یوهان اشتراوس پسر در خانوادهای موسیقیدان متولد شد؛ پدرش، یوهان اشتراوس پدر، نیز آهنگساز معروفی بود، اما تلاش کرد مانع ورود پسرش به دنیای موسیقی شود. با این حال، یوهان علاقهاش را دنبال کرد و شروع به ساخت موسیقی کرد.
او توانست آثار زیبایی مانند “دانوب آبی” و “صدای بهاری” را خلق کند که تا به امروز جزو شاهکارهای موسیقی کلاسیک محسوب میشوند. اشتراوس رهبری ارکستر خود را برعهده داشت و کنسرتهای متعددی در اروپا برگزار کرد که باعث شد شهرت جهانی پیدا کند. او همچنین اپرای مشهور “خفاش” را ساخت که یکی از محبوبترین اپراهای سبک کمیک است.
یوهان اشتراوس پسر نه تنها در عرصه موسیقی کلاسیک تأثیرگذار بود، بلکه توانست موسیقی رقص را نیز به سطحی بالا ببرد و آن را به هنر تبدیل کند. او در طول زندگی حرفهای خود بیش از 500 قطعه موسیقی نوشت. وی در سال 1899 در وین درگذشت و میراثی ماندگار برای دنیای موسیقی به جا گذاشت.
یوهان اشتراوس پدر و نوع رابطه اش با پسرش
یوهان اشتراوس پدر (1804–1849) یکی از آهنگسازان برجسته اتریشی و رهبر ارکستر بود که به عنوان پیشگام سبک والس شناخته میشود. او با آثار خود توانست والس را به یک فرم موسیقی محبوب در اروپا تبدیل کند. اشتراوس پدر با قطعات مشهوری مانند “مارش راد اتسکی*” توانست جایگاه ویژهای در دنیای موسیقی پیدا کند. وی از کودکی علاقه به موسیقی داشت و با تلاش فراوان به یکی از موفقترین آهنگسازان زمان خود تبدیل شد.
*etzky
رابطه اشتراوس پدر با پسرش، یوهان اشتراوس پسر، پیچیده و تا حدی پرتنش بود. یوهان پدر از همان ابتدا مخالف ورود پسرش به دنیای موسیقی بود و تمایل داشت که او حرفهای دیگر را دنبال کند. این مخالفت به حدی بود که اشتراوس پدر حتی تلاش کرد آموزش رسمی موسیقی را برای پسرش ممنوع کند. اما یوهان اشتراوس پسر، برخلاف میل پدر، به صورت مخفیانه به یادگیری موسیقی پرداخت.
این اختلافات خانوادگی تا جایی پیش رفت که پس از جدایی اشتراوس پدر از خانوادهاش، یوهان پسر توانست وارد عرصه موسیقی شود و فعالیت خود را آغاز کند. نکته جالب این است که با وجود این اختلافات، موسیقی یوهان اشتراوس پسر تحت تأثیر کارهای پدرش قرار داشت و او توانست سبک والس را به اوج برساند. بعد از مرگ اشتراوس پدر در سال 1849، پسرش به شهرتی حتی بیشتر از پدر دست یافت و به یکی از بزرگترین آهنگسازان در تاریخ موسیقی تبدیل شد.
مارش ایرانی پیوندموسیقی کلاسیک اتریش با الهامات ایرانی
مارس ایرانی اثر 289 – یوهان اشتراوس دوم